การเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีของเกษตรกรในเขตพื้นที่จังหวัดเชียงราย

บทคัดย่อ

การเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ และลดต้นทุนในการผลิตข้าวได้ แต่เมล็ดพันธุ์ดีที่ผลิตจากภาครัฐและเอกชนยังมีปริมาณไม่เพียงพอที่จะกระจายให้เกษตรกรได้ใช้ยังไม่ทั่วถึง ปี พ.ศ. 2563-2564 ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกลุ่มภาคเหนือตอนบน ได้มีการกระจายเล็ดพันธุ์ดีไปจังหวัดเชียงราย จำนวน 2,233.9 ตัน แต่ร้อยละ 38 ของพื้นที่จังหวัดเชียงรายยังขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ดี วัตถุประสงค์ของการวิจัยนี้เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีของเกษตรกรในเขตพื้นที่จังหวัดเชียงราย โดยใช้วิธีการสุ่มตัวอย่างแบบง่ายจากเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนผู้ปลูกข้าวในปีการผลิต 2563/64 จำนวน 399 ราย ทำการเก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้แบบจำลอง logistic regression พบจำนวนเกษตรกร 366 ราย เลือกใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี และเกษตรกรที่ไม่เลือกใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี จำนวน 33 ราย โดยพบว่า เมล็ดพันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตต่อไร่สูง คือ ข้าวเหนียวพันธุ์กข6 โดยมีการให้ความสำคัญกับเมล็ดพันธุ์ข้าวที่มีตราสินค้า พื้นที่ปลูกขนาดใหญ่ เป็นปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี ในทางตรงกันข้าม เกษตรกรที่เลือกใช้เมล็ดพันธุ์ราคาถูก และเกษตรกรที่มีการเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้เอง มีโอกาสที่จะเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีน้อยกว่าเกษตรกรที่ไม่สนใจด้านราคาของเมล็ดพันธุ์ข้าว หรือจะมีการซื้อเมล็ดพันธุ์ข้าวเพื่อใช้เพาะปลูกเป็นประจำ