การจัดเขตศักยภาพการผลิตข้าว 3 จังหวัดภาคกลาง

บทคัดย่อ

ดำเนินการศึกษาการเพิ่มศักยภาพการผลิตข้าวของ 3 จังหวัดภาคกลาง ได้แก่ ปทุมธานี นครนายก และฉะเชิงเทรา ระหว่างปี พ.ศ. 2545-2549 เพื่อหาแนวทางการเพิ่มผลผลิต และใช้ประโยชน์ในการวางแผนการผลิตข้าว โดยนำข้อมูลความเหมาะสมต่อการปลูกข้าวของดินนามาดัดแปลง ประกอบผลการสำรวจความอุดมสมบูรณ์ของดิน และการผลิตข้าวของเกษตรกร ตลอดจนทดสอบเทคโนโลยีเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวที่เหมาะสม และจัดทำแผนที่ศักยภาพ การผลิตข้าวพร้อมคำแนะนำ พบว่า ดินนาส่วนใหญ่มีความเหมาะสมต่อการปลูกข้าวมาก และมีความอุดมสมบูรณ์ ปานกลาง ยกเว้นพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดในเขตจังหวัดปทุมธานี เกษตรกรทั่วไปในเขตชลประทานสมบูรณ์ปลูกข้าวพันธุ์ไม่ไวต่อช่วงแสงที่ราชการรับรอง มีการใช้ปุ๋ยอัตราสูงกว่าคำแนะนำของราชการ แต่ได้ผลผลิตใกล้เคียงหรือต่ำกว่าการใช้ปุ๋ยตามคำแนะนำ ทำให้ต้นทุนการผลิตสูง ส่วนพื้นที่นาน้ำฝน มีการปลูกข้าวพันธ์ไวต่อช่วงแสง การเพิ่มผลผลิตด้วยการใช้พันธ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง ช่วยเพิ่มผลผลิตข้าวได้ดีกว่าการใช้ปุ๋ย การจัดเขตศักยภาพการผลิตข้าว ด้วยการจัดทำแผนที่แสดงเขตศักยภาพ เปรียบเทียบความเหมาะสมของดินต่อการปลูกข้าว ตลอดจนระดับการเพิ่มผลผลิตข้าวด้วยการใช้ปุ๋ยที่เหมาะสม สามารถลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มมูลค่าผลผลิตข้าว แต่ละจังหวัดมีความแตกต่างกัน โดยรวมสามารถเพิ่มผลผลิตข้าวได้สูงสุดร้อยละ 10 ลดต้นทุนการผลิตได้สูงสุดร้อยละ 40 และเพิ่มมูลค่าผลผลิตได้ ฤดูละประมาณ 800 ล้านบาท หรือ ปีละ 1600 ล้านบาท