ข้าวเจ้าพันธุ์ กข97 (หอมรังสิต)

บทคัดย่อ

ปัจจุบันตลาดข้าวพื้นนุ่มและข้าวหอมขยายตัวเพิ่มมากขึ้น แต่พันธุ์ข้าวหอมไทยที่กรมการข้าวรับรองพันธุ์มีจำนวนน้อย ได้แก่ พันธุ์ข้าวเจ้าหอมสุพรรณบุรี ข้าวเจ้าหอมคลองหลวง 1 และปทุมธานี 1 ซึ่งยังไม่เพียงพอกับการเปลี่ยนแปลงของตลาดผู้บริโภค ทำให้ไทยสูญเสียส่วนแบ่งตลาดข้าวโลกเพิ่มขึ้น เพื่อพัฒนาพันธุ์ข้าวหอมไม่ไวต่อช่วงแสง ให้ผลผลิตสูง ต้านทานต่อโรคไหม้ มีคุณภาพเมล็ดทางกายภาพคุณภาพการหุงต้มและรับประทาน ตรงตามความต้องการของผู้บริโภค และผู้ประกอบการ จึงดำเนินการผสมพันธุ์ระหว่างข้าวพันธุ์ปทุมธานี 1 กับพันธุ์ กข43 ปลูกคัดเลือกแบบสืบตระกูลชั่วที่ 2 ถึง 8 ได้สายพันธุ์ PTT13038-15-1-1-2-5-1 ศึกษาวิจัยปรับปรุงพันธุ์ตามขั้นตอน คือ การศึกษาพันธุ์ การเปรียบเทียบผลผลิต ทดสอบความต้านทานต่อโรคและแมลงศัตรูข้าว การตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจน คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ คุณภาพการสี คุณภาพเมล็ดทางเคมี คุณภาพการหุงต้มและรับประทาน และการยอมรับของเกษตรกร ผู้ประกอบการ และผู้ส่งออกข้าว คณะกรรมการพิจารณาพันธุ์ กรมการข้าว ได้มีมติให้เป็นพันธุ์รับรอง ใช้ชื่อว่าพันธุ์ “กข97” (หอมรังสิต) เป็นข้าวเจ้า ไม่ไวต่อช่วงแสง ผลผลิตเฉลี่ย 727 กิโลกรัมต่อไร่ มีอายุเก็บเกี่ยว 111-114 วัน (ปลูกโดยวิธีปักดำ) และ 106 วัน (ปลูกโดยวิธีหว่านน้ำตม) ความสูง 116-117 เซนติเมตร ทรงกอแบะ แผ่นใบสีเขียว คอรวงยาว ความยาวรวง 25.5 เซนติเมตร รวงค่อนข้างแน่น ระแง้ถี่ จำนวนเมล็ดดีต่อรวง 153 เมล็ด เมล็ดร่วงน้อย นวดง่าย ข้าวเปลือกสีฟาง เมล็ดยาว 10.99 มิลลิเมตร กว้าง 2.86 มิลลิเมตร หนา 2.08 มิลลิเมตร ข้าวกล้องสีขาว รูปร่างเมล็ดเรียว ความยาวเมล็ด 7.74 มิลลิเมตร กว้าง 2.32 มิลลิเมตร หนา 1.78 มิลลิเมตร  เมล็ดข้าวสารยาว 7.57 มิลลิเมตร กว้าง 2.23 มิลลิเมตร หนา 1.73 มิลลิเมตร ท้องไข่น้อย (0.58) น้ำหนักข้าวเปลือก 1,000 เมล็ด 29.52 กรัม น้ำหนักข้าวเปลือกต่อถัง 9.8 กิโลกรัม คุณภาพการสีดี ได้ข้าวเต็มเมล็ดและต้นข้าวร้อยละ 46.4 ปริมาณอมิโลสต่ำ (15.25  เปอร์เซ็นต์) อุณหภูมิแป้งสุกต่ำ ความคงตัวแป้งสุกอ่อน  การยืดตัวของข้าวสุกปกติ  ลักษณะข้าวสุกนุ่ม ค่อนข้างเหนียว และมีกลิ่นหอมเล็กน้อย ลักษณะเด่น คือ เป็นข้าวเจ้าหอมไม่ไวต่อช่วงแสง มีปริมาณอมิโลสต่ำ ผลผลิตสูงใกล้เคียงกับพันธุ์ปทุมธานี 1 แต่อายุเก็บเกี่ยวสั้นกว่าประมาณ  7-10 วัน  มีศักยภาพการให้ผลผลิต 976 กิโลกรัมต่อไร่  ค่อนข้างต้านทานต่อโรคไหม้  เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่นาชลประทาน ข้อควรระวัง คือ อ่อนแอต่อโรคขอบใบแห้ง และเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล