พันธุ์ข้าว กข12 (หนองคาย 80)

บทคัดย่อ

การปลูกข้าวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือตอนบน เป็นพื้นที่นาอาศัยน้ำฝน ประกอบด้วยนาหลายสภาพ เกษตรกรนิยมปลูกข้าวพันธุ์ กข6 ซึ่งมีคุณภาพการหุงต้มและรับประทานดี แต่อ่อนแอต่อโรคไหม้ ในสภาพนาค่อนข้างดอน เกษตรกรจะปลูกข้าวพันธุ์หางยี 71 ซึ่งต้านทานต่อโรคไหม้ แต่คุณภาพการหุงต้มและรับประทานไม่ดี จึงวิจัยหาพันธุ์ข้าวเหนียวอายุเบา ต้านทานต่อโรคไหม้ สําหรับปลูกในพื้นที่นาค่อนข้างดอน เริ่มดำเนินการ ตั้งแต่ปี 2535 ที่ศูนย์วิจัยข้าวสกลนคร โดยผสมพันธุ์ข้าวระหว่างพันธุ์หางยี 71 กับพันธุ์ กข6 คัดเลือกลูกผสมถึงชั่วที่ 5 และปลูกคัดเลือกที่ศูนย์วิจัยข้าวขอนแก่น ได้สายพันธุ์ UBN02110-IKI-B-BB-30-KKN-1 ซึ่งได้ผ่านการพิจารณาจากคณะกรรมการพิจารณาพันธุ์ กรมการข้าว ให้เป็นพันธุ์รับรอง ชื่อ “พันธุ์ กข12 (หนองคาย 80)” โดยมีการศึกษาทดลองเป็นขั้นตอน คือ ศึกษาพันธุ์ เปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานีและในนาราษฎร์ ศึกษาเสถียรภาพการให้ผลผลิต ทดสอบความต้านทานต่อโรคและแมลงศัตรูข้าวที่สำคัญการตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจนทดสอบคุณภาพเมล็ด ทางเคมี ทางกายภาพ และคุณภาพการหุงต้มและรับประทาน รวมทั้งประเมินการยอมรับของเกษตรกร ระยะเวลา ดําเนินการตั้งแต่ ปี 2535-2546 รวม 11 ปี พบว่า ข้าวพันธุ์ กข12 เป็นข้าวเหนียวไวต่อช่วงแสง ออกดอกประมาณ 5-25 ตุลาคม ความสูง 108-138 ชม. ให้ผลผลิต 428-538 กก./ไร่ ลักษณะเด่น คือ มีอายุเบากว่าพันธุ์ กข6 ประมาณ 10 วัน ลำต้นแข็ง ไม่หักล้มง่าย สามารถปลูกในพื้นที่นาค่อนข้างดอน ค่อนข้างต้านทานต่อโรคไหม้ในหลายท้องที่ คุณภาพการหุงต้มและรับประทานดี เป็นที่ยอมรับของเกษตรกร แนะนําให้ปลูกในพื้นที่นาน้ำฝนภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยเฉพาะพื้นที่ฝนหมดเร็วหรือ นาค่อนข้างดอน แต่มีข้อควรระวัง คือ อ่อนแอต่อโรคขอบใบแห้ง และเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล