การจัดการพันธุ์ข้าวเพื่อลดการระบาดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล

บทคัดย่อ

ได้ศึกษาความแตกต่างของความรุนแรงในการทําลายข้าวพันธุ์ต้านทานมาตรฐานและข้าวพันธุ์รับรองของ เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล ในพื้นที่นาชลประทานในเขตภาคเหนือตอนล่าง ภาคกลาง และภาคตะวันตก เพื่อลดความเสียหายของผลผลิตข้าวจากการระบาดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล จํานวน 80 อําเภอ ใน 16 จังหวัด โดยสุ่มเก็บตัวอย่าง เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล จํานวน 81 กลุ่มประชากร จาก 80 อําเภอ นำแต่ละกลุ่มแมลงมาเลี้ยงขยายจํานวนให้มีตัวอ่อน รุ่น 3-4 นําแมลงจํานวน 72 กลุ่มประชากร มาทดสอบกับข้าวพันธุ์ต้านทานมาตรฐาน จํานวน 10 พันธุ์ ที่มียีนต้านทานต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลตั้งแต่ยีนที่ 1-10 ได้แก่ พันธุ์ Mudgo (Bph1) ASD7 (bph2) Rathu Heenati (Bph3) Babawee (bph4) ARC 10550 (bph5) Sawanalata (Bph6) T12 (bph7) Chin Saba (bph8) Pokkali-white (Bph9) และ IR65482-4-136-2 (Bph10) และนําเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล จํานวน 81 กลุ่ม มาทดสอบกับชุดข้าวพันธุ์รับรองจํานวน 9 พันธุ์ คือ ปทุมธานี 1 ชัยนาท 1 สุพรรณบุรี 1 สุพรรณบุรี 3 สุพรรณบุรี 90 พิษณุโลก 2 กข31 กข23 และ กข7 และพันธุ์อ่อนแอมาตรฐานเปรียบเทียบ TN1 ใช้เทคนิค seedling box screening ประเมินความรุนแรงในการทําลาย พันธุ์ข้าวของแมลงโดยใช้ระบบ Standard Evaluation System (SES) ของ IRRI และวิเคราะห์ข้อมูล แบบ cluster analysis พบว่า ที่ coefficient 0.87 สามารถแบ่งกลุ่มเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลได้เป็น 11 กลุ่ม และกลุ่มของพันธุ์ข้าวต้านทานมาตรฐาน 6 กลุ่ม ตามปฏิกิริยาความรุนแรงในการทําลายพันธุ์ข้าว นำกลุ่มแมลง 81 กลุ่ม ทดสอบกับข้าวพันธุ์รับรองจํานวน 9 พันธุ์ ที่ coefficient 0.84 สามารถแบ่งกลุ่มเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลได้ 20 กลุ่ม และพบว่าข้าวพันธุ์รับรองแต่ละพันธุ์มีปฏิกิริยาต่อกลุ่มเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลทั้ง 81 กลุ่มแตกต่างกัน ดังนั้น การลดการระบาดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล จึงควรแนะนําให้เกษตรกรปลูกข้าวพันธุ์ที่ได้รับการรับรองพันธุ์ที่มีปฏิกิริยาต้านทานต่อกลุ่มเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในแต่ละพื้นที่นั้น