การวิเคราะห์ความเสี่ยงในการปลูกข้าวนาน้ำฝนโดยใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์และแบบจำลองการเจริญเติบโตของพืช
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การปลูกข้าวแบบนาน้ำฝนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีความเสี่ยงเรื่องความแปรปรวนของปริมาณน้ำฝน งานวิจัยนี้ได้ใช้ระบบการจัดการองค์ความรู้โดยใช้ GIS และแบบจำลองการเจริญเติบโตของพืช วิเคราะห์องค์ความรู้เพื่อการบริหารความเสี่ยงในการปลูกข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในสภาพพื้นที่นาที่จำแนกตามคุณลักษณะที่ตั้งทางภูมิทัศน์ เป็น 6 กลุ่ม โดยใช้ระบบ GIS จากนั้นใช้แบบจำลองการเจริญเติบโตของข้าว (ORYZA2000) จำลองสถานการณ์การปลูกข้าวในแต่ละกลุ่ม และวิเคราะห์ความเสี่ยงโดยใช้ทฤษฎี expected utility function เปรียบเทียบความเสี่ยงของ ผลผลิตข้าวจากสภาพภูมิอากาศย้อนหลัง 15 ปีของพื้นที่ส่วนบนของลุ่มน้ำลำโดมใหญ่ จังหวัดอุบลราชธานี ผลการวิเคราะห์พบว่า ความไม่แน่นอนของผลผลิตข้าวมีอิทธิพลจากระยะเวลาปลูกซึ่งเกี่ยวกับปริมาณน้ำฝน มีมากกว่าลักษณะของพื้นที่นาที่มีภูมิทัศน์และลักษณะดินน้ำต่างกัน การปลูกข้าวเร็วในต้นฤดูมีแนวโน้มจะให้ผลผลิตสูงกว่าปลูกช้า เดือนมิถุนายนจะเหมาะสมที่สุด การปลูกแบบนาดำในบริเวณนี้เหมาะสมกว่าการปลูกแบบหว่านข้าวแห้ง ส่วนการปลูกในที่นาแต่ละชนิดแตกต่างไม่ชัดเจนในเรื่องของผลผลิตและความเสี่ยง แต่บริเวณนาลุ่มส่วนบนของลุ่มน้ำมีแนวโน้มเหมาะสมกว่าการปลูกในพื้นที่นาบริเวณอื่นๆ ของลุ่มน้ำ
Article Details
References
Anderson, J.R., J.L. Dillon and J.B. Hardaker. 1997. Agricultural Decision Analysis. Iowa State University Press, Ames, IS. 344 p.
Boling, A., T.P. Tuong, B.A.M. Bouman, M.V.R. Murty and S.Y. Jatmiko. 2000. Effect of climate, agrohydrology and management on rainfed rice production in Central Java, Indonesia: a modeling approach. pp 57-74. In: Tuong, T.P., S.P. Kam, L. Wade, S. Pandey, B.A.M Bouman and B. Hardy. (eds.), Characterizing and understanding rainfed environmnets. Proceedings of the International Workshop on Characterizing and Understanding Rainfed Environments, 5-9 December 1999, Bali, Indonesia. International Rice Research Institute, Los Baños, Philippines.
Bouman B.A.M., F.W.T. Penning de Vries, J.J.M. Riethoven, M.J. Kropff and M.C.S. Wopereis. 1993. Application of simulation and systems analysis in rice cropping optimization. pp. 1 - 15, In: Bouman, B.A.M., H.H. van Laar and W. Zhaoqian. (eds), Agro-Ecology of Rice-based Cropping Systems. SARP Research Proceedings. Wageningen (Netherlands): IRRI/AB-DLO.
DLD. 2000. Digital Soil Information System and Detail of Soil Information. Department of Land Development, Thailand. Available source: http://www.ldd.go.th/frame_eng.htm, December 2006.
Drenth, H., F.F.M. ten Berge and J.J.M. Riethoven. 1994. ORYZA simulation modules for potential and nitrogen limited rice production. SARP Research Proceedings. Wageningen (Netherlands): IRRI /ABDLO. 223 p.
Hardaker, J.B., R.B.M. Huirne and J.R. Anderson. 1998. Coping with risk in agriculture. CAB International, UK. 274 p.
Jame, Y. W. and H. W. Cutforth. 1996. Crop growth models for decision support systems. Can. J. Plant Sci. 76 : 9-19.
Kerdsuk, V. 2002. Application of crop modeling and GIS for agroclimatic of KDML105 in Tung Samrit, Nakhon Rachasima, Thailand. PhD thesis in crop production technology submitted to Suranaree University of Technology.
Kropff, M.J., H.H. van Laar and R.B. Matthews. 1994. ORYZA1: An ecophysiological model for irrigated rice production. SARP Research Proceedings. Wageningen (Netherlands): IRRI/AB-DLO.110 p.
Mackill, D.J., W.R Coffman and D.P. Garrity. 1996. Rainfed lowland rice improvement. International Rice Research Institute, 1099 Manila, Philippines. 211 p.
Matthews, R.B., M.J Kropff, D. Bachelet and H.H.van Laar. 1995. Modelling the impact of climate change on rice production in Asia. Wallingford (UK): CAB International. 304 p.
Oberthür, T. and S.P. Kam. 1999. Perception, understanding and mapping of soil variability in the rainfed lowlands of Northeast Thailand. International Workshop on Characterizing and Understanding Rainfed Environments, 5-9 December 1999, Sahid Raya Hotel, Bali, Indonesia.
Pantuwan, G., S. Fukai, M. Cooper, S. Rajatasereekul and J.C O'Toole. 2002. Yield response of rice (Oryza sativa L.) genotypes to different types of drought under rainfed lowlands Part 1. Grain yield and yield components. Field Crops Research 73 : 153-168.
ten Berge H.F.M. and M.J Kropff. 1995. Founding a systems research network for rice. pp. 263 - 282. In: Bouma, J., A. Kuyvenhoven, B.A.M. Bouman, J.C. Luyten, H.G. Zandstra. (eds.), Eco-regional approaches for sustainable land use and food production. Dordrecht (Netherlands): Kluwer Academic Publishers.
van Kraalingen, D.W.G. and W. Stol. 1997. Evapotranspiration modules for crop growth simulation. Quantitative Approaches in Systems Analysis 11.
Wageningen (Netherlands): C.T. de Wit Graduate School for Production Ecology and AB-DLO. 29 p.
Wade, L.J., S. Fukai, B.K. Samson, A. Ali and M.A. Mazid. 1999. Rainfed lowland rice: physical environment and cultivar requirements. Field Crops Research 64 : 3-12.
Wonprasaid, S., S. Khunthasuvon, P. Sittisuang and S. Fukai. 1996. Performance of contrasting rice cultivars selected for rainfed lowland conditions in relation to soil fertility and water availability. Field Crops Research 47 : 267-275.
Wopereis, M.C.S., B.A.M. Bouman, T.P. Tuong, H.F.M. ten Berge and M.J. Kropff. 1996. ORYZA_W: Rice growth model for irrigated and rainfed environments. SARP Research Proceedings. Wageningen (The Netherlands): AB-DLO. 159 p.
Zeigler, R.S. and D.W. Puckridge. 1995. Improving sustainable productivity in rice-based rainfed lowland systems of South and Southeast Asia. Feeding 4 billion people. The challenge for rice research in the 21st century. Geo J. 35 : 307-324.